Nu de klimaatcrisis in de versnelling gaat, neemt ook het aantal berichten over de gevolgen toe. Zeker ook BNR is de laatste tijd ‘goed’ bezig wat dat betreft. Vorige week nog een artikel met als kop “Middellandse Zee tikkende tijdbom door extreem hoge watertemperaturen”. Deze week een bericht over de gevolgen van de hitte voor de economie.
Waar je de laatste tijd steeds vaker lijkt te horen: “Maar klimaatbeleid is slecht voor de economie!” en redacties bij bericht over hitte foto’s van ijsjes etende mensen in een fontein laten zien, laat BNR een deskundige aan het woord. “De economische gevolgen van extreme hitte zijn ingrijpend voor de Europese economie. Dat stelt kredietverzekeraar Allianz Trade op basis van een aantal recent verschenen rapporten. De kosten van één dag extreme hitte – waar de temperatuur boven de 32 graden Celsius uitkomt – staat gelijk aan een halve dag staken.” “Op het moment dat het kwik boven de 32 graden stijgt, kan de fysieke arbeidscapaciteit tot wel 40 procent dalen. Bij een temperatuur van 38 graden zijn de gevolgen voor de arbeidsproductiviteit nog dramatischer, met een afname tot 66 procent.”
Goed dat BNR het klimaat van gelaten relativering van de klimaatcrisis doorbreekt met de keiharde feiten.
Tijdens de verkiezingen werd dit woord ineens hip. Een gamechanger is een gebeurtenis of een ontwikkeling die de wereld er anders uit laat zien. Wat eerst zeker leek, is ineens onzeker. Maar een gamechanger zorgt niet alleen voor onzekerheid en verandering, maar ook voor kansen. Het is dus de kunst hoe je met de gamechanger omgaat. Of om hem te voorkomen, natuurlijk.
Inspelen op een gamechanger
Disruptie
Een vergelijkbaar modewoord is disruptie, afgeleid van het Engelse disruption, en klinkt wat dramatischer dan gamechanger. De uitkomst van de verandering is hier immers al duidelijk, het is een disruptie, een ontwrichting. Ik ken het woord vooral in de samenstelling ‘business disruption‘. Op BNR Nieuwsradio gaat het er vaak over, meestal in relatie tot de digitale revolutie. Wanneer je als ondernemer even niet oppast, hebben je concurrenten met behulp van internet je business opnieuw gedefinieerd. En lig je misschien wel hopeloos achter. Voorbeelden van disrupties zijn digitaal bankieren, Airbnb en Uber.
Klimaatverandering kom ik nog niet vaak tegen als gamechanger, laat staan als disruptie. Ondernemers doen weliswaar een steeds indringender beroep op de politiek om klimaatverandering te keren, zie bijvoorbeeld dit artikel ‘Ondernemers willen Deltaplan voor energie en klimaat’ van Renée Postma in NRC. Maar of de ondernemers doorhebben hoe precair de situatie echt is, word mij niet duidelijk.
Want hoe precair is de situatie eigenlijk? Om die vraag te beantwoorden maak ik onderscheid in:
algemene ontwikkelingen
sectorspecifieke kansen en bedreigingen.
Algemene ontwikkelingen
Uit mijn eerdere blogs over oorzaken en gevolgen van klimaatverandering en over de drie scenario’s wordt duidelijk dat klimaatverandering leidt tot hittegolven, droogte, bosbranden, stormen, overstromingen en zeespiegelstijging. Dit leidt tot gebrek aan drinkwater, afnemende oogsten, honger en dorst, verwoeste huizen en onleefbare (kust)gebieden. Delen van Afrika, Azië, Noord-Amerika maar ook Zuid-Europa krijgen hiermee te maken.
Dit alles zorgt voor economische schade en werkloosheid, gewapende conflicten en stromen van vluchtelingen.
Het moge duidelijk zijn dat dit geen goede omstandigheden zijn voor zaken doen:
afnemend vertrouwen in de economie zorgt voor minder bestedingen door consumenten en minder investeringen door bedrijven
wegvallende markten zorgen voor afnemende winsten en voor koersverliezen op de beurzen
oninbare leningen brengen sommige banken in de problemen
dit alles leidt tot een aaneenschakeling van recessies.
De vraag is hoe snel de geschetste ontwikkelingen zullen gaan, maar de richting is duidelijk. Het tempo hangt af van de snelheid waarmee de wereld de CO2-uitstoot terug weet te brengen en hoeveel daarbij wordt samengewerkt.
Sectorspecifieke kansen en bedreigingen
Hiervoor hebben we de algemene ontwikkelingen verkend. Maar hoe ziet het er per sector uit? Duidelijk wordt dat er dan winners en verliezers zullen zijn.
Hierbij hangt het tempo af van het scenario waarin we terecht komen. Wanneer de wereld voortgaat op het huidige pad (‘Business as usual’) zullen ontwikkelingen geleidelijker gaan dan wanneer wordt besloten tot voortvarend klimaatbeleid (‘Nieuw elan’). Wanneer er geen noemenswaardig klimaatbeleid ontstaat (‘Ieder voor zich’) zal er ook weinig effect zijn.
Sectoren die krimpen:
Olie-, gas- en steenkoolindustrie (vanwege een forse prijs op CO2 en alle maatregelen gericht op de transitie naar duurzame energie)
Luchtvaart (vanwege een forse prijs op CO2 en misschien wel vanwege volumebeperkingen)
Internationale reisindustrie (omdat vliegen flink duurder wordt en veel bestemmingen onprettig en onveilig worden)
Autoherstel (omdat elektrische auto’s veel minder onderdelen hebben die ook nog eens minder slijten)
Sectoren die groeien:
Bouw en installatiebedrijven (vanwege forse investeringen in isolatie, energiebesparing, stadsverwarming, zonnepanelen etc)
Watermanagement (om in binnen- en buitenland steden en infrastructuur te beschermen tegen heftig weer)
Politie, leger, private beveiligingsdiensten (vanwege toenemende spanningen in buiten- en binnenland)
Recreatie in eigen land (als tegenhanger van bestemmingen ver weg die onprettig of onveilig worden)
Voedingsindustrie (voor de productie van lekkere vleesvervangers en groenten in weersonafhankelijke kassen)
Uiteraard is dit maar een beknopte vooruitblik naar hoe de toekomst eruit zou kunnen komen te zien. Ik ben benieuwd of er eerder studies naar dit onderwerp zijn uitgevoerd. Tips en andere feedback zijn zeer welkom!
