Terwijl het Coronavirus zich angstig voorspelbaar verder verspreidt, is het moment daar om eerste raakvlakken en parallellen tussen de Corona- en de klimaatcrisis te onderzoeken.
1. Reactief beleid
Ik heb de indruk dat regeringen, ook de Nederlandse, tot nu toe vooral reactief op het Coronavirus opereren. Dus meer besmettingen leiden tot stringentere maatregelen. Dit om het (veronderstelde) draagvlak bij de bevolking te behouden en de economie zo min mogelijk te schaden. Daarmee loop je wel het risico op grote ellende omdat je straks gewoon te laat bent. Net als bij de klimaatcrisis.
2. Bloedbad op de beurzen
Volgens analisten worden de grote verliezen op de beurzen vooral veroorzaakt door de onzekerheid over hoe groot de Coronacrisis gaat worden en hoe lang zij gaat duren. Na een tornado weet je al snel hoe groot de schade en kun je maatregelen nemen. Dat is nu niet zo en beleggers haten onzekerheid. Dat zal bij de klimaatcrisis niet anders zijn. Zodra het inzicht doordringt dat de klimaatcrisis bedrijfswinsten laat krimpen en dit effect eerder zal toenemen dan afnemen, zullen de beurzen vergelijkbaar reageren.
3. Meer lokaal leven en produceren
De Coronacrisis kan een impuls zijn voor ontwikkelingen die ons ook bij het bestrijden van de klimaatcrisis goed van pas komen. Denk bijvoorbeeld aan meer lokale productie, minder vliegen, meer thuis werken en meer teleconferencing. Iets wat in het dit bericht ‘learning to localize’ wordt genoemd.
4. Internationale samenwerking
Het bestrijden van een pandemie vraagt om internationale samenwerking, op zijn minst om internationale afstemming. Want afgestemde maatregelen hebben meer effect, en je wilt elkaar zeker niet verrassen of voor het hoofd te stoten. Vooralsnog ziet het er echter niet naar uit dat er veel wordt samengewerkt. Landen zijn toch nog vooral bezig met hun eigen op maat gemaakte maatregelenpaketten. Laten we hopen dat ze inzien dat samenwerken wel degelijk handig is voor iedereen. Dat zou ons ook bij de aanpak van de klimaatcrisis goed van pas komen.
5. Solidariteit
Solidariteit, oftewel het verdelen van de pijn, is een centraal thema bij zowel de Coronacrisis als de klimaatcrisis. Bij de Coronacrisis gaat het er om hoeveel hulp er voor de zwaksten beschikbaar komt. Dat kunnen zieken zijn, maar ook ondernemers die hun omzet verliezen of werknemers die hun baan verliezen. En de vraag is ook hoe de overheid haar extra uitgaven gaat financieren: gaan grote ondernemingen en de rijkeren hier extra aan meebetalen? Bij de klimaatcrisis is het juist de vraag wie gaat betalen voor de kosten van de energietransitie en van de schade die klimaatverandering nu en straks veroorzaakt. Dat geldt zowel binnen landen als tussen landen.
6. Never waste a good crisis
Terwijl de economie noodgedwongen krimpt omdat mensen ziek zijn of thuis (moeten) blijven, neemt de uitstoot van broeikasgassen en andere ellende flink af, net als in voorgaande recessies. Maar zodra de economie weer aantrekt, schieten de emissies net zo snel weer omhoog. Is dit niet een ideaal moment om vanuit de overheid te sturen op een vergroening van de economie? Dus na afloop van de pandemie bewust sturen op het bevorderen van sectoren die goed zijn voor biodiversiteit, circulariteit, diervriendelijkheid en het klimaat? Je kunt geld immers maar 1 keer uitgeven, nietwaar?
Alleen… ondertussen zet de EU zet een fonds van 25 mrd op om de klappen van het Coronavirus op te vangen. In principe een goed idee, maar wordt dit geld dan meteen ook ingezet om te sturen in de richting van een circulaire en fossielvrije economie? Daar lijkt het helaas nog niet op: “Vooral het midden- en kleinbedrijf en sectoren die het meest geraakt zijn krijgen de aandacht.” Het zou dus goed kunnen dat de status quo bevestigd wordt, en daarmee bijvoorbeeld ook de zo schadelijke luchtvaartsector.
Zie je meer raakvlakken of parallellen? Vul ze aan!
