Weetje: de schade als gevolg van de branden rond Los Angeles eerder dit jaar wordt geschat op 53 miljard USD (!!). Daarvan was zo’n 40 mrd verzekerd. Bovendien kwamen 29 mensen om het leven.
Het is de grootste schade ooit veroorzaakt door bosbranden. Herverzekeraar Munich Re legt daarbij nadrukkelijk de link met klimaatverandering. Om de schadelast te drukken is inzetten op preventie belangrijk, waaronder niet meer bouwen in risicovolle gebieden en robuuster bouwen als het om gebouwen en infrastructuur gaat. Maar daar schieten de natuur en het klimaat natuurlijk niet zoveel mee op.
Lagere inkomens extra de pineut
Overigens zijn ook in deze context de lagere inkomens extra de pineut. Het aantal on(der)verzekerden zal in deze groep immers zeer waarschijnlijk het hoogst zijn. Robuust(er) bouwen betekent ook duurder bouwen waardoor de woonlasten zullen stijgen. Dat geldt voor iedereen maar doet mensen met lagere inkomens relatief het meest pijn. En daar komt vervolgens de stijging van de verzekeringspremies nog eens bovenop. Tot slot zal ook de schade aan de publieke eigendommen zoals infrastructuur opgebracht moeten worden. Afhankelijk van de manier van belastingheffing zal ook dit (extra) pijn doen.
Nu de klimaatcrisis in de versnelling gaat, neemt ook het aantal berichten over de gevolgen toe. Zeker ook BNR is de laatste tijd ‘goed’ bezig wat dat betreft. Vorige week nog een artikel met als kop “Middellandse Zee tikkende tijdbom door extreem hoge watertemperaturen”. Deze week een bericht over de gevolgen van de hitte voor de economie.
Waar je de laatste tijd steeds vaker lijkt te horen: “Maar klimaatbeleid is slecht voor de economie!” en redacties bij bericht over hitte foto’s van ijsjes etende mensen in een fontein laten zien, laat BNR een deskundige aan het woord. “De economische gevolgen van extreme hitte zijn ingrijpend voor de Europese economie. Dat stelt kredietverzekeraar Allianz Trade op basis van een aantal recent verschenen rapporten. De kosten van één dag extreme hitte – waar de temperatuur boven de 32 graden Celsius uitkomt – staat gelijk aan een halve dag staken.” “Op het moment dat het kwik boven de 32 graden stijgt, kan de fysieke arbeidscapaciteit tot wel 40 procent dalen. Bij een temperatuur van 38 graden zijn de gevolgen voor de arbeidsproductiviteit nog dramatischer, met een afname tot 66 procent.”
Goed dat BNR het klimaat van gelaten relativering van de klimaatcrisis doorbreekt met de keiharde feiten.
EenVandaag kwam gisteren met een artikel over de extreme hitte in Zuid-Europa. De vraag die daarbij centraal stond was: kan zonvakantie door klimaatverandering straks nog wel? Bij het lezen ervan ontplofte mijn hoofd en dat kwam niet door de hitte. Er is zoveel mis met deze insteek dat ik eigenlijk niet zo goed weet waar ik moet beginnen.
Het meest problematische is misschien nog wel hoe de lezer op een bepaald pad wordt geleid. Een pad met vragen als: oh, naar welke alternatieve vakantiebestemmingen kan ik dan op vakantie? Of kan ik nog wel naar Zuid-Europa, maar dan in het voor- of naseizoen? Op die manier blijft het feit dat de klimaatcrisis de fundamenten onder onze manier van leven aan het wegslaan is ver buiten beeld.
Problematisch is ook dat uitsluitend het perspectief van de Nederlandse vakantieganger centraal staat. Alsof er geen lokale bevolking is die onder de droogte en hitte lijdt, evenals trouwens de natuur. Alsof de landbouwproductie er niet fors door afneemt. Dat er geen economische effecten zijn. En alsof we niet in een verbonden wereld (in dit geval EU) leven waar die effecten vroeger of later ook ons zullen raken. Eerder schreef ik deze bijdrage met de hoopgevende titel “Gaat Zuid-Europa ten onder aan de klimaatverandering?” over dit thema.
En Nederland dan?
Wat me trouwens brengt op nog een ander problematisch punt van deze insteek. Door te focussen op het wel en wee van vakantiegangers in Zuid-Europa blijft buiten beeld dat ook in eigen land de situatie precair begint te worden. Maandenlang nauwelijks neerslag en nu dus verdacht hoge temperaturen. Het nationale hitteplan wordt er zelfs voor van stal gehaald. De droogte heeft gevolgen voor de landbouw, de natuur, bosbranden en drinkwatervoorraden, al lezen we er (nog) verrassend weinig over. De hitte heeft effect op de gezondheid, om te beginnen die van zwakkere groepen. Denk bijvoorbeeld aan ouderen met een laag inkomen in veel te warme appartementen. Ook daar lezen we (nog) verrassend weinig over. Wel is inmiddels duidelijk dat nog maar 90 van de 342 gemeenten een eigen hitteplan hebben.
En dan te bedenken dat we moeten verwachten dat dit niet het einde van de klimaatverandering is maar dat het gemiddeld elk jaar een stuk heftiger zal worden. Dat zijn allemaal vraagstukken die me een stuk relevanter lijken dan de vraag die EenVandaag centraal stelt. Maar wel een stuk confronterender, dat dan weer wel, en EenVandaag heeft dit handig weten te omzeilen. Het lijkt wel “Don’t look up” voor gevorderden.
In 2011 presenteerde kunstenaar Isaac Cordal deze sculptuur in Berlijn als onderdeel van zijn serie Follow the Leaders. Op het internet kreeg het werk al snel het onderschrift Politicians discussing global warming. Het is een verwijzing naar de rituele onderhandelingen tussen politici over het beperken van de klimaatverandering. Zelfs als de intenties goed zijn, is het resultaat steevast dat de klimaatverandering gewoon doorgaat.
Inmiddels zijn we in een situatie beland waarin andere crisis om steeds meer aandacht vragen terwijl de aandacht voor de klimaatcrisis afneemt. Het lijkt soms wel alsof politici opgelucht zijn dat ze niet meer over klimaat hoeven te praten. Klimaatverandering beperken vraagt uiteindelijk immers om ingrijpende en dus impopulaire maatregelen.
Op het tot de verbeelding sprekende Paaseiland concurreerden stamhoofden van de verschillende stammen met elkaar om wie de hoogste en mooiste Moai-standbeelden kon laten plaatsen. Dit roept diverse vragen op. Zoals bijvoorbeeld: hadden de middelen om de beelden te maken en plaatsen niet beter kunnen worden besteed? Wat blijft er na verloop van tijd eigenlijk over van de verworven status? En welke overeenkomsten zijn er met de huidige tijd waarin de elite ook vooral onderling om status lijkt te concurreren?
Verrassing: dit rechtse kabinet erkent dat toenemende hitte de gezondheid van burgers bedreigt en heeft daarom een Hitte Aanpak 2025 gepubliceerd. Maar: het is vooral een processtuk geworden, vol met goede voorbeelden en intenties.
Kers op de taart is de wens/hoop/verwachting dat in 2028 het aantal gemeenten met een hitteplan is verdubbeld van 90 nu naar 180 dan. En nu maar hopen dat je in één van die gemeenten woont.
Mijn onderschrift bij de volgende afbeelding luidt: “Dagdromend dat de volwassenen eindelijk de klimaatcrisis gaan oplossen.” “Daydreaming that the adults finally start solving the climate crisis.”
Deze afbeelding heb ik gemaakt met behulp van AI. Het programma heet Midjourney. Ik vind het interessant om ermee te experimenteren, om te kijken in hoeverre je AI wel (of niet) kunt inzetten voor kunst en activisme. Interessant vind ik daarbij het gegeven dat je via taalinstructies een afbeelding tot stand kunt (laten) brengen. En om daarbij en passant de blijkbaar ingebouwde vooroordelen cq limieten tegen te komen. Zo moet je bij afbeeldingen met mensen doorgaans expliciet vragen om (ook) mensen van kleur weer te geven. Standaard ligt de focus vaak bij witte mensen en dan ook nog eens vooral mannen. Interessant vind ik ook dat je in ieder geval bij dit programma vaak wel goed kunt zien dat een afbeelding kunstmatig gegeneerd is.
En inderdaad, AI vreet energie, net als bijvoorbeeld datacenters. Voor mij is dat vooral een reden om er bewust en zuinig mee om te gaan. Maar om de nieuwe ontwikkeling compleet te negeren lijkt mij geen goede insteek. Laten we onderzoeken of we aan de enorme hoeveelheid shit die met AI wordt geproduceerd ook nog wat kritische en slimme dingen kunnen toevoegen.
Dit is wat we weten over ooievaars. Ooievaars houden enorm veel van hun werk: schattige baby’s bezorgen aan over het algemeen dolgelukkige ouders. Maar soms valt het werk ze zwaar, bijvoorbeeld als een baby in een conflictgebied moet worden bezorgd. Of in een dorp dat nu al ernstig getroffen wordt door klimaatverandering. Of in een gezin waar de ouders ziek, verslaafd of gewelddadig zijn.
Die slechte kansen voor het kind drukken zwaar op het gemoed van de ooievaars. Want ze weten: het hele leven van de baby zal hierdoor worden getekend. Ze weten ook dat het erbij hoort, maar wennen doet het nooit.
Denk je ook wel eens na over hoe het zou zijn om in een andere gezin te zijn geboren? Of in een ander land, een ander werelddeel? Over wat voor impact dat zou hebben gehad op jouw ontwikkeling en jouw kansen? En voelt dat fijn of juist niet? En waar hangt dat van af?
Bij het de afbeelding: acrylverf op papier, met behulp van Photoshop voorzien van een achtergrond met wolken (eigen foto). 2025.
Overigens figureert ook in dit stuk weer een wetenschapper die benadrukt dat het nog te vroeg is om harde conclusies te trekken. Eerder benoemde ik dit fenomeen al als één van de meer dan 25 redenen waarom we zo traag reageren op de klimaatcrisis.
En dat is niet per se een verwijt aan wetenschappers. Omzichtigheid in conclusies trekken hoort nu eenmaal bij de wetenschap. Maar het is net als met die patiënt die bij de longarts zit en hoort dat het niet goed gaat met zijn longen, wat hij overigens al wist. De arts zegt dat er eerst verder onderzoek naar de oorzaken gedaan moet worden eer er definitieve conclusies getrokken kunnen worden en een behandelplan kan worden opgesteld. Wat je zou verwachten is het dringende advies om per direct te stoppen met roken, bij het schuren van de kozijnen een stofmasker te dragen en niet meer boven het kampvuur en de BBQ te hangen. Vrij vertaald naar het klimaat: onze uitstoot van broeikasgassen moet nu echt zsm naar nul.
In het museum Van Bommel Van Dam in Venlo zag ik onlangs deze video met kunst van Willem de Haan. Ik vind het een briljante manier om het maatschappelijk probleem van de klimaatcrisis in één beeld te vangen.
Bij de video hangt het volgende bijschrift:
“Willem de Haan (!996) stelt grote thema’s op een scherpe maar speelse manier aan de kaak. Met absurdistische scènes brengt hij de kijker aan het twijfelen: wat is echt en wat is in scène gezet? Motor Home maakte hij in 2024 voor het Watersnoodmusem in het Zeeuwse Ouwerkerk om aandacht te vragen voor de stijgende zeespiegel en de kracht van het water. Speciaal voor deze tentoonstelling voer De Haan hier in de Venlo over de Maas. Op het eerste gezicht lijkt het vooral een grappige situatie. Maar doordat het herinnert aan beelden van de watersnoodramp en overstromingen, heeft het ook iets onheilspellends. Het werk stelt een belangrijke vraag: wat zijn de oplossingen voor de toekomst in een wereld bedreigd door klimaatverandering?”
De tentoonstelling heet It’s not a joke en loopt van 1 april 2025 t/m 14 september 2025.
Cookie Consent
We use cookies to improve your experience on our site. By using our site, you consent to cookies.
Websites store cookies to enhance functionality and personalise your experience. You can manage your preferences, but blocking some cookies may impact site performance and services.
Essential cookies enable basic functions and are necessary for the proper function of the website.
Name
Description
Duration
Cookie Preferences
This cookie is used to store the user's cookie consent preferences.
30 days
These cookies are needed for adding comments on this website.
Name
Description
Duration
comment_author
Used to track the user across multiple sessions.
Session
comment_author_email
Used to track the user across multiple sessions.
Session
comment_author_url
Used to track the user across multiple sessions.
Session
These cookies are used for managing login functionality on this website.
Name
Description
Duration
wordpress_logged_in
Used to store logged-in users.
Persistent
wordpress_sec
Used to track the user across multiple sessions.
15 days
wordpress_test_cookie
Used to determine if cookies are enabled.
Session
Statistics cookies collect information anonymously. This information helps us understand how visitors use our website.
Google Analytics is a powerful tool that tracks and analyzes website traffic for informed marketing decisions.
Contains information related to marketing campaigns of the user. These are shared with Google AdWords / Google Ads when the Google Ads and Google Analytics accounts are linked together.
90 days
__utma
ID used to identify users and sessions
2 years after last activity
__utmt
Used to monitor number of Google Analytics server requests
10 minutes
__utmb
Used to distinguish new sessions and visits. This cookie is set when the GA.js javascript library is loaded and there is no existing __utmb cookie. The cookie is updated every time data is sent to the Google Analytics server.
30 minutes after last activity
__utmc
Used only with old Urchin versions of Google Analytics and not with GA.js. Was used to distinguish between new sessions and visits at the end of a session.
End of session (browser)
__utmz
Contains information about the traffic source or campaign that directed user to the website. The cookie is set when the GA.js javascript is loaded and updated when data is sent to the Google Anaytics server
6 months after last activity
__utmv
Contains custom information set by the web developer via the _setCustomVar method in Google Analytics. This cookie is updated every time new data is sent to the Google Analytics server.
2 years after last activity
__utmx
Used to determine whether a user is included in an A / B or Multivariate test.
18 months
_ga
ID used to identify users
2 years
_gali
Used by Google Analytics to determine which links on a page are being clicked
30 seconds
_ga_
ID used to identify users
2 years
_gid
ID used to identify users for 24 hours after last activity
24 hours
_gat
Used to monitor number of Google Analytics server requests when using Google Tag Manager