Maand: april 2017

Komt een gezin bij Dr. Phil. Vader en moeder zijn begin 40, dochterlief is bijna aan het puberen. De gezinsleden vertellen over hun probleem. Het begon met hun dochter. Ze zuigt al het slechte nieuws op en ze wordt er neerslachtig van. Lusteloos en angstig, bang voor de toekomst. Er is zoveel slecht nieuws, maar het is vooral het nieuws over het klimaat dat erin hakt. De ouders zijn bang dat hun dochter depressief wordt, of het misschien al is.

Dr. Phil vraagt door

Hoe gaan jullie ermee om, vraagt Dr. Phil aan de ouders. Eh nou, zegt de vader, goede vraag. Eerst zeiden we dat het allemaal wel meevalt, dat ze zich geen zorgen hoeft te maken, dat het wel goed komt. Maar daar werd ze alleen maar boos van, en kwam met allemaal artikelen aanzetten waaruit bleek dat het dus niet meevalt. De moeder vult aan: en toen moesten we die artikelen natuurlijk lezen en nu weten we het eigenlijk ook niet meer. We hadden ons er nooit zo goed in verdiept, maar nu zijn we er ook niet meer gerust op. Ze kijkt Dr. Phil vragend aan.

Wat zullen de buren zeggen?

Wat doet het met jullie als ouders, wil Dr. Phil weten. Nou we maken ons best wel zorgen, zegt de moeder. Vooral om de toekomst voor onze dochter, maar we zijn ook bang voor chaos in de wereld als de klimaatverandering doorzet. En we voelen ons schuldig dat we er niks aan doen, zegt de vader. Maar we willen ons leven zoals we dat nu hebben niet opgeven. En bovendien, het is toch raar als wij zuiniger gaan leven vanwege het klimaat en de buren gaan lekker door met alles wat juist slecht is voor het klimaat. Wij gaan in ons eentje heus het klimaat niet redden maar hebben wel een minder leuk leven. En grote kans dat de buren ons uitlachen. Misschien niet waar we bij zijn, maar wel achter onze rug.

De reactie van Dr. Phil

Dr. Phil knikt, het is hem wel zo’n beetje duidelijk. Luister, zegt hij. Het is goed dat jullie dit durven te vertellen, want ik weet zeker dat jullie niet het enige gezin zijn dat hiermee worstelt. En het is ook een moeilijk probleem. Het gaat om een heel groot probleem, dat alleen kan worden opgelost als heel veel mensen in beweging komen. Want we hebben onze welvaart opgebouwd door 200 jaar lang kolen, olie en gas te verbranden. Daardoor komt al die CO2 vrij die in miljoenen jaren juist uit de lucht was opgenomen door planten die vervolgens zijn afgestorven en samengedrukt en waaruit vervolgens de fossiele brandstoffen zijn ontstaan. En omdat die CO2 niet meer in de lucht zat, hebben we zo lang in een best wel stabiel klimaat kunnen leven.

Dr. Phil laat deze figuur zien (met dank aan Climate Central) en legt uit dat al miljoenen jaren het niveau van de CO2 in de atmosfeer fluctueert volgens een natuurlijke cyclus. Het niveau is nooit boven 300 ppm (deeltjes met miljoen) gekomen. Maar omdat we zoveel fossiele brandstoffen verbranden, zijn we in 2015 voor het eerst door het plafond van 400 ppm geschoten. Inmiddels zitten we al op 404 ppm. 450 ppm wordt als magische grens gezien waarboven de kans heel groot is dat het klimaat onherstelbaar beschadigt. Maar… feitelijk weten ook bij het huidige CO2-niveau niet goed wat het klimaat gaat doen, en zien we nu al grote verstoringen.

Het grote plaatje

Dit is het grote plaatje, zegt Dr. Phil. En we weten al meer dan 25 jaar dat we met onze levenswijze de klimaatverandering veroorzaken. Maar helaas zijn we met zijn allen heel erg laks geweest. En dat is eigenlijk onverteerbaar. Het is alsof de tandarts je elk jaar waarschuwt dat je niet zoveel moet snoepen en je tanden beter moet gaan poetsen. En dat je eigenlijk ook elke avond moet flossen, of met een tandenstoker aan de gang. Maar dat je dat dan toch niet doet en er op een gegeven moment achter komt dat een aantal tanden zo beschadigd is dat ze moeten worden getrokken. En dat je dan spijt hebt, heel veel spijt. Omdat een kleine gedragsverandering een grote impact had kunnen hebben.

Schone technologie

Zo is het ook met het klimaat. We hadden veel meer energie kunnen besparen. En veel meer schone energie kunnen opwekken. Dat hebben we onvoldoende gedaan. Maar gelukkig is er nu nog meer schone technologie beschikbaar voor energiebesparing, mobiliteit en om schone energie op te wekken. Daar moeten we nu heel snel mee aan de gang, voor het echt te laat is. Er zijn wetenschappers die zeggen dat we elke 10 jaar onze CO2-uitstoot met de helft moeten verminderen. De ouders en hun dochter luisteren geboeid.

Wat de ouders zelf kunnen doen

De angst en verlamming die jullie voelen is omdat jullie jezelf in de weg zitten, zegt Dr Phil tegen de ouders. Je weet dat je niet goed bezig bent, maar je doet er niets aan omdat je bang bent voor softie te worden uitgemaakt. Wat we nodig hebben is dat mensen opstaan, zich uitspreken en actie ondernemen. Vergelijk het met al die dappere mensen die overal op de wereld tijdens de Tweede Wereldoorlog opstonden om de nazi’s en de Japanners te verslaan. Zij zaten er ook niet op te wachten, maar hebben wel die stap gezet. Omdat het nodig was. En dat terwijl zij letterlijk hun leven konden verliezen.

En wat hebben wij nou helemaal te verliezen? Sommige dingen worden anders, oké. Stel je neemt zonnepanelen, koopt een elektrische auto, isoleert je huis en eet minder vlees. Dat is best overzichtelijk toch? En als je je politici onder druk zet om die maatregelen te nemen wat buiten jouw bereik ligt, dat is ook niet zo moeilijk toch? Zodat er bijvoorbeeld een stevige prijs komt op CO2-uitstoot, en dat de kolencentrales dichtgaan. En dat er een slimme lening of regeling komt voor mensen die niet genoeg geld hebben om hun huis te isoleren.

Dr. Phil sluit af

Dr. Phil gaat vervolgt: op het moment dat je zelf het heft in handen neemt, voel je je beter. En misschien lachen de buren je niet uit, maar volgen ze je. Dit is een rechtvaardige strijd, voor je toekomst van jezelf, je dochter en de planeet! Ik zal je erbij helpen zodat je er niet alleen voor staat. Een goede vriend van mij heeft een bedrijf dat zonnepanelen installeert, die kan ik aan jullie voorstellen. Jullie krijgen van mij een kookboek met lekkere gerechten met vleesvervangers. Dit jaar en volgend jaar komen nieuwe modellen elektrische auto’s op de markt met een groot bereik en qua prijs vergelijkbaar met middenklassers op benzine en diesel. Misschien zit daar iets tussen voor jullie? En ga eens bij je gemeente kijken wat ze allemaal aan energiebesparing doen. EN aan de opwekking van duurzame energie. Als je denkt dat het beter kan, of je het niet kunt vinden, stuur dan een mailtje naar burgemeester, wethouders en gemeenteraadsleden. En kijk eens op Facebook of er andere mensen of groepen actief zijn in jouw gemeente.

De ouders beloven het te gaan doen. Dr. Phil knikt goedkeurend, en belooft plechtig ze te daarbij te gaan volgen.

De scenes in dit blog zijn volstrekt fictief. Ik weet niet eens of Dr. Phil het ooit over klimaatverandering heeft gehad. Maar ik heb hem vaak aan het werk gezien tijdens de fitness – zonder geluid, met ondertitels – en ik denk dat hij ongeveer zo ermee zou omgaan. Heb je opmerkingen of tips, laat het me weten!