Record na record

NRC pakt vandaag uit met een voorpagina over de oplopende temperatuurrecords vanwege de klimaatcrisis. Enerzijds blij dat ze dat doen, anderzijds vreselijk dat we hier zijn beland.

Ik hoop zo dat meer mensen hierdoor wakker worden geschud en tot actie overgaan. Bijvoorbeeld bij de verkiezingen in maart. Tegelijkertijd heb ik er een hard hoofd in. Het bewustzijn en de handelingsbereidheid gaan de goede kant op maar het gaat zo tergend langzaam! We stomen onszelf langzaam maar zeker gaar op onze mooie planeet, nog steeds op weg naar 3 graden opwarming. En dat wordt geen pretje.

Topvervuiler in beeld

We hebben beelden nodig om ons brein te helpen informatie te verwerken. Het is niet voor niets dat bedrijven miljarden investeren in geraffineerde reclamecampagnes. En dat sommige beelden juist liever buiten de publiciteit worden gehouden omdat deze negatieve effecten van een product laten zien. Geen beeld, geen ophef.

Hoe breng je de uitstoot van broeikasgassen die ons klimaat kapot maken in beeld? Kooldioxide is onzichtbaar, dus dat is lastig, maar je kunt wel een deel van het productieproces laten zien waarin CO2 vrijkomt.

Volgens het register van de Nederlandse Emissieautoriteit (NEa) is staalproducent Tata Steel in IJmuiden met 6.272 tonnen CO2 de grootste uitstoter van CO2 in Nederland in 2019 (bron: WISE).

Oplossingsrichtingen

Een oplossingsrichting voor een meer klimaatneutrale productie van staal is het opvangen en opslaan van de CO2. Een meer duurzame oplossing is de inzet van waterstof bij de productie van staal. In dat geval komt er geen CO2 meer vrij. Dit vergt wel enorme hoeveelheid waterstof en daarvoor zijn weer enorme hoeveelheden stroom nodig. Zolang die stroom niet duurzaam opgewekt kan worden, is het positieve effect van waterstof beperkt. Daarom wil Tata op de meer korte termijn inzetten op het afvangen en opslaan van CO2 onder de Noordzee.

EU verhoogt klimaatambitie, maar niet genoeg

De EU heeft deze week haar CO2-reductiedoel voor 2030 opgeschroefd naar 55%. Dat is goed nieuws voor het klimaat, al moeten we de realisatie nog wel even afwachten.

Anderhalve graden doel niet meer haalbaar

Maar we weten ook dat -55% niet genoeg is om het 1,5 gradendoel te halen. Dit betekent dus dat de EU als wereldwijde voorloper dit doel definitief heeft laten schieten. Dat is héél slecht nieuws voor het klimaat, en dus ook voor ons mensen.

Met de momenteel bekende klimaatplannen van alle landen zijn we op weg naar een opwarming van 3,2 graden eind van deze eeuw, zo werd deze week bekend. Er moeten dus snel veel maatregelen bij komen, en worden uitgevoerd.

Factor 1,5

Wist je trouwens dat een gemiddelde temperatuurstijging van bijv 1,5 graden Celsius overeenkomt met een ongeveer 1,5x hogere temperatuurstijging boven land, dus 2,25 graad stijging? Dit komt door de afkoelende werking van de oceanen waardoor het gemiddelde lager uitkomt.

Klimaatstaking in beeld

Beelden zeggen vaak zoveel meer dan woorden. Zo ook deze zwart-wit foto’s van de klimaatstaking van jongeren op 7 februari 2019 in Den Haag.

Onbegrijpelijk dat we als samenleving niet in staat zijn de klimaatcrisis te tackelen en dat jongeren voor hun toekomst de straat op moeten.

Op de foto’s berust copyright. Neem contact met me op om ze te gebruiken.

Change your thoughts and you an change the world

Don’t destroy our future

Boeit onze toekomst je niet?

There is no planet B

Stop stealing our future

Waht happens in your generation does not stay in your generation

The ocean will rise but so wil lwe

Nieuw-Zeeland besluit climate emergency

Soms zou je willen dat je in een ander land woonde, bijv in Nieuw-Zeeland. Niet alleen vanwege het mooie landschap en accent (zie video), maar ook omdat regering en parlement er net de klimaatnoodtoestand hebben uitgeroepen als noodzakelijke stap om de komende generaties te beschermen tegen de klimaatcrisis.

Waarin de premier er met passie voor pleit om als overheid het goede voorbeeld te geven en in 2025 klimaatneutraal te zijn. Want “hoe kun je van de private sector stappen verwachten als je zelf geen leiderschap vertoont?”

Ter info: het Europese Parlement heeft in november 2019 de klimaattoestand afgekondigd. Onze eigen Tweede Kamer heeft een voorstel daartoe van de Partij voor de Dieren in meerderheid afgewezen.

Voor zo’n overheid wil je toch niet werken?

“Een zeer groot deel van de stikstofneerslag in natuurgebieden wordt veroorzaakt door een handvol agrarische bedrijven in en rond beschermde natuurgebieden. Een van de uitschieters is een kalkoenboer op de Veluwe. Die veroorzaakt meer stikstofneerslag in de natuur dan Nederlandse automobilisten aan stikstof besparen door niet harder te rijden dan 100 kilometer per uur.” Dat is de opening van dit bericht op de NOS-site.

Onzekere politiek durft niet door te pakken

Dat wijst in de richting van een overzichtelijke oplossing, maar omdat ‘vrijwilligheid’ het actuele toverwoord in de politiek is, blijven we pas op de plaats maken. En uiteraard zijn de lobbyisten en belangenbehartigers er weer als de kippen (!) bij om twijfel te zaaien over het onderzoek van Investico.

Slecht voor het imago van de overheid als werkgever

Wat dat betreft lijkt het stikstofdossier 1-op-1 op het klimaatdossier. Het onbegrijpelijke en schokkende van dit verhaal is de totale ontkenning van de realiteit, de visieloosheid en het gebrek aan moed in het politiek systeem, zeker wat betreft de regeringspartijen. Voor zo’n overheid wil je toch niet meer werken?

En dan is het redden wat er te redden valt

De landbouwsector is voor de Nederlandse politiek wat de automobielsector voor de Duitse is. Jarenlang de hand boven het hoofd ten koste van mens, milieu en klimaat, tot het 1 seconde voor 12 is en dan is het redden wat er te redden valt. Ik heb het gevoel dat dat moment niet meer heel ver weg is.

Ons politiek systeem is te traag

Volgens 1Vandaag zeggen deskundigen dat de verkeersdrukte door meer thuiswerken beter over de dag verdeeld zal worden en dat geplande weguitbreidingen daarom kritisch tegen het licht moeten worden gehouden.

De politiek zit vast in oud denken

Maar de minister en ook een meerderheid in de Tweede Kamer willen (vooralsnog) verder op de oude voet. Dat betekent dus bomen kappen voor meer asfalt zodat er ook weer ruimte ontstaat voor meer autoverkeer.

Dat is dubbel jammer. Want zo nemen we prikkels weg voor de transitie van het verkeerssysteem. En bovendien is het een bewijs voor het slechte lerend vermogen van het politieke systeem. Een fenomeen dat we ook in de energietransitie zien. Vanuit onbegrip van de situatie en/of de angst kiezers voor het hoofd te stoten durven politici alleen piepkleine stapjes in de goede richting aan. Dat is geen leiden, dat is op de rem staan.

Oplossing moet vanuit de burgers komen

De centrale vraag is daarom volgens mij hoe je een belangrijk deel van de in lethargie gesuste consumptieburgers weer wakker kunt kussen zodat ze van zich laten horen, op social media, in de traditionele media, op straat en in de politiek.

Mensen maken zich steeds meer zorgen over klimaatontwrichting, maar het leidt nog maar marginaal tot betekenisvolle actie. Dat moet veranderen. Daar zit ook de sleutel tot een reanimatie van onze democratie, want meer druk in de richting van doortastend klimaatbeleid en meer passievolle klimaatkandidaten in de politiek leiden tot een heel andere dynamiek. En dat betekent dan meteen ook dat de fossiele lobby minder voeten aan de grond krijgt.

Klimaliste Deutschland


Ik vermoed dat juist vanuit dit perspectief in Duitsland een nieuwe partij is opgericht, met als centrale doel het voldoen aan het klimaatverdrag van Parijs: de Klimaliste Deutschland. Daarmee geven ze uiting aan het verlangen van veel burgers en dwingen ze meteen ook Die Grünen om kleur te bekennen. Democratie is soms gewoon ook een kwestie van doen.

Kunst en klimaat

‘Vanitas’-schilderijen uit de 17e eeuw visualiseren met schedels, gedoofde kaarsen, verwelkte bloemen, zeepbellen, vergane boeken, muziekinstrumenten, klokken, omgevallen glazen e.d. de thema’s ijdelheid, tijdelijkheid en zinloosheid van het aardse bestaan.

Wat zijn hedendaagse symbolen/attributen die in dit rijtje passen? Ik zie parallellen met onze tijd waarin de klimaatcrisis als een dreigende wolk boven ons bestaan hangt en we er maar niet in slagen om betekenisvolle stappen te zetten om het roer om te gooien en moest spontaan denken aan vliegtickets. Waar moet jij aan denken?

#kunstenklimaat #kunst #vanitas #photoshop

Stuff to think about

Een temperatuurstijging van 1,5 graden Celsius wordt algemeen beschouwd als het toelaatbare maximum om de meest gevaarlijke gevolgen van de klimaatcrisis te vermijden. Nu blijkt uit onderzoek dat we die limiet verdraaid snel naderen.

De kans dat we in 1 van de komende 5 jaren gedurende een heel jaar door de 1,5 graden schieten is 20%. De kans dat we de komende 5 jaar een maand lang door de 1,5 gradengrens schieten is maar liefst 70%.

En laten we ons geen illusies maken, als we niet de komende 5 jaar erdoorheen schieten, dan gebeurt dat wel in de jaren erna. Eerder schreef ik al dat het 1,5 gradendoel al niet meer haalbaar is. En dat het 2 gradendoel alleen bij extreem snelle en ingrijpende actie nog te halen is.

De uitstoot van broeikasgassen neemt immers nog steeds toe en de natuurlijke opnamecapaciteit van de aarde neemt snel af (regenbossen, oceanen). En ondertussen blijft de transitie naar een koolstofarme economie achter.

Het ongemak daarover groeit in politiek, bedrijfsleven en maatschappij, maar het kantelpunt richting een snelle reductie van CO2 is nog niet bereikt. En gegeven het feit dat het tijd kost maatregelen te besluiten en te implementeren, zal nog veel tijd verloren gaan voor de trendbreuk richting dalende emissies kan worden ingezet.

Stuff to think about

Dit alles roept veel vragen op:

  1. hoe snel zal ze klimaatverandering versnellen? Kijkend naar wat er in Siberië en de poolkringen gebeurt lopen we ver voor op wat klimaatmodellen hebben voorspeld.
  2. Welke duistere gevolgen voor ons dagelijkse leven gaat die verandering hebben? Los van stijgende temperaturen voorspelt de WMO meer stormen boven Europa. Overigens zijn de gevolgen in andere delen van de wereld nu al veel levensbedreigender.
  3. Wanneer dringt het besef van een duistere toekomst door bij grote delen van de bevolking en wat voor reacties levert dit op? Denk aan de 5 stadia van rouw en je krijgt een eerste indruk. Dit zal zonder twijfel doorwerken in de politieke stabiliteit en daarmee het vermogen om o.a. voortvarend klimaatbeleid te voeren.
  4. Voeg dit alles bij de onzekerheid die het coronavirus met een 2e golf (en meer) nog steeds vormt voor de economie, en het zal geen verrassing zijn dat we zoiets als economische stabiliteit wel kunnen vergeten. Eerder zullen we een aaneenschakeling van verstorend nieuws zien.

Mobilisatie richting verkiezingen

Wat we nu hard nodig hebben is een mobilisatie van het urgentiegevoel in brede delen van de bevolking, zodat dit ook doorwerkt in de samenstelling van de Tweede Kamer. Begin volgend jaar zijn er immers verkiezingen.

Laten we ervoor zorgen dat klimaat het nummer 1 thema wordt, en blijft. En laten we iedereen die het nog heeft over het 1,5 gradendoel confronteren met het feit dat dit doel helaas al onhaalbaar is door het jarenlang de kop in het zand steken en het hartstochtelijk berijden van stokpaardjes.